Hablitzia Tamnoides

Hablitzia Tamnoides is een meerjarige wilde spinazie en wordt in Nederland ook wel Kaukasische Spinazie of Rankspinazie genoemd. Ik heb eerlijk gezegd twijfels over de juiste Nederlandse benaming omdat ik bij mijn zoektocht naar zaad op internet een andere plant tegen kwam onder de naam rankspinazie. (Ik weet eerlijk gezegd niet meer welke, mogelijk was het Basella) Om onduidelijkheid te voorkomen hou ik het in dit topic maar gewoon op Hablitzia.

Hablitzia is een vrij onbekende plant in Nederland, in Zweden wordt deze plant echter al sinds 1700 verbouwd en gegeten. De plant staat in Zweden bekend onder de naam rankspenat. Hablitzia is een klimplant en komt van origine uit de Kaukasus. De plant is volledig winterhard in ons klimaat. In de winter terug trekt deze plant zich terug in wortelknollen om het jaar erna weer uit te lopen in het voorjaar. De plant wordt 3m. hoog en in het voorjaar en in de voorzomer wordt het blad geplukt en gegeten gelijk spinazie.

Er zijn twee variëteiten; de Scandinavische Cultivar en de Wilde varieteit uit de Kaukasus.

Plant familie: Amaranthaceae (Amarantenfamilie)
Plantenlaag: Klimplanten
Plantenfuncties: groentes, vers eetbaar, verwerkt eetbaar, omheining,
Bloeitijd: nvt
Oogsttijd: april - juni



De planten zijn te vermeerderen d.m.v. zaad. Het nadeel is dat het zaad moeilijk kiemt. Dit lijkt ook een brede verspreiding van deze plant in de weg te staan. Ik ben op zoek gegaan naar Hablitzia zaad en heb dat uiteindelijk gevonden bij Stephen Barstow in Noorwegen. Hij heeft me 8 zakjes zaad gestuurd; 4 van elke variëteit. Deze zakjes zijn verdeeld onder 4 permaculturisten met als doel: de vermeerdering en verspreiding van Hablitzia in Nederland en België...... tenminste als de plant aan zijn hooggespannen verwachtingen kan voldoen. Daarnaast willen we kijken welke variëteit het het beste doet in Nederland / België.

Het doel van dit topic is onze ervaringen met Hablitizia met elkaar delen en daardoor de kans op succes te vergroten. Stephen heeft daarnaast nog een Facebook-groep waar internationale ervaringen worden gedeeld. ( https://www.facebook.com/home.php?sk=group_154652494566994&ap=1 )



Meer informatie:
- Artikel van Stephen Barstow in Permaculture Magazine
- Facebook group "Friends of Hablitzia"
- Eetbare Planten Database

Ja, de hablitzia

eric nogmaals bedankt!
Goed, hablitzia schijnt dus enigszins problematisch te zijn bij de vermeerdering uit zaad. Ze produceren moeilijk en weinig zaad en het kiemt ook nog eens slecht.

Dus hoe gaan we dat nu aanpakken met het kiemen?
Het is een koudekiemer en het artikel stelt voor om in de herfst te gaan kiemen. Moeten we nu wachten tot de herfst of kan het nog steeds (we krijgen als het goed is nog een vorstperode in februari)?

Of is het zelfs mogelijk om een koudebehandeling te geven (koelkast/vriezer)?

Nou, daar is mijn eerste post! :cow:

Ben erg benieuwd wat er uit de zaadjes gaat komen, dus zou het zonde vinden om tot de herfst te wachten. Gaat het er niet juist om, dat we het uitproberen?

Linder, hoe zou je zoiets doen in de koelkast?

hoi eelke,

t forum gaf wat problemen bij hett registreren van taco, ik had het hem dus al per mail gevraagd.
Hij zei dat ze inderdaad het vriesvak in gaan bij hem. Ongeveer een maand. Ik heb eerder hop zaad, en nog wel eens wat anders, geprobeerd via vriesvakken te kiemen zonder een groot kiempercentage. Maar ja hop kun je ook beter via wortelstok krijgen denk ik.

Maar goed, een maand in het vriesvak, in een zakje dat droog blijft?

Of beter nat in de vriezer?
als je in de herfst zaait (bv in een pot buiten) dan gaan ze ook nat door de vorst heen...

Taco, wat ben jij van plan?

Ik was eigenlijk van plan om de helft van de zaadjes te stratificeren in de vriezer en de andere helft direct in de volle grond te zaaien. Er van uit gaande dat we nog een koude periode krijgen. Ik begin nu eigenlijk wat te twijfelen want als er geen koude periode meer komt is het echt zonde van de kostbare zaadjes.

Misschien kan ik de helft nu in de vriezer doen en de andere helft nog een paar weken klaar houden om in de volle grond te zaaien zodra het weerbericht vorst voorspeld. Zo niet dan gaan ze over een paar weken ook in de vriezer.

Er is niet zoveel informatie te vinden over stratificeren in de vriezer. Het lijkt mij dat als je zaadjes eerst nat maakt de kans bestaat dat ze kapot vriezen (maar misschien moet dat juist). Een ander idee is om ze in een potje met aarde of zand te zaaien, water te geven en na enige tijd met potje en al de vriezer in. Dat lijkt wel een redelijke nabootsing van de natuur.

Mooi hè, zo'n zoektocht naar zo'n mysterieuze plant. Als dit project straks goed afloopt kunnen jullie een hoop mensen blij maken!

Mijn zaadjes liggen nu allemaal in de vriezer. Ik stond eerst even te juichen dat het ging vriezen maar toen ik zag dat de vorst maar enkele dagen zou duren en overdag al boven nul zou komen, heb ik toch besloten voor de vriezer. Ik ben bang dat de koude periode veel te kort is.

Ik heb ze met zakje en al in een luchtdicht afgesloten bakje gedaan.

Ja hetzelfde hier, in t zakje, in een bakje, in de vriezer.

Spannend he!
afgaand op de slechte kiemervaringen met dit plantje, en met zn neefje brave hendrik zijn mn verwachtingen erg laag.

Wat ik me afvraag, zodra je een gekiemde plant hebt, kun je dat dan vegetatief vermeerderen? wortelstok of stukkie afsteken oid?

Verder hebben we nu allemaal twee types zaad, wild en cultivar. Als we ze allemaal allebei gaan zaaien dan is de kans op kruisbestuiving aanwezig. Tenminste, voor taco natuurlijk niet, die heeft genoeg ruimte om ze ver genoeg uit elkaar te plaatsen, en misschien dat eelke en cora de ene soort op madestein kunnen telen en de andere soort aan het team van het zuiderpark geven. maar hoe zit dat zij jou eric, heb je genoeg ruimte?

Wij hebben op onze volkstuin van 25,5m bij 10m geen plaats voor twee soorten als we zaad willen oogsten. En zullen moeten kiezen ben ik bang. Op zich kan er misschien wat op het balkon van alex, maar daar verdrogen dingen erg snel, zeker als we van de zomer op de volkstuin wonen.

Misschien kan ik, gezien de schaarste aan zaad, het best iemand anders voor een van de zakjes zoeken...

Ik heb wel 2 verschillende lokaties om ze te zaaien.

Als je nog een afnemer voor het zaad zoekt dan kan je Marc (PM me voor zijn volledige gegevens) in België proberen. Hij had in de PC-Googlegroup al zijn interesse uitgesproken en ik had geen zaad meer voor hem over toen ik m'n laatste zakje aan Taco heb gegeven. Richie is vast ook wel geïnteresseerd trouwens.

Deze plant is ook te vermeerderen door scheuren of afleggen. Veel succes met kiemen.

Hoi, ik ben er ook weer!

Bij ons is de Hablitzia op 26 januari met kweekbakjes, aarde en al de diepvries ingegaan.
Vorige week, 7 maart, heb ik ze uit de diepvries gehaald om vervolgens een week in de koelkast te laten bijkomen ;-)
Nu staan ze in een koele kamer voor het raam. En wacht ik met spanning af of er iets omhoog gaat komen!

Nog een vraag, totaal niet gerelateerd aan dit forum, maar wel voor Linder en Eric:
Hoe gaat het met jullie entjes?
Mijn appelent slaat aan, maar (helaas) komen er alleen bloemknoppen en geen bladknoppen uit. (Volgens mij heeft een ent met bladknoppen meer kans van slagen dan een ent met alleen bloemknoppen!?)
Ik herinner me bovendien dat de bloemknoppen beter verwijderd kunnen worden, weten jullie nog hoe dat zat??

Groene groeten, Cora

Hoi cora,

jullie hebben dus wel de imitatie van natuurlijk kiemen gevolgd. ik heb heb ze toch gewoon in een zakje in de vriezer gelegd. Ga ze komende week in plugjes zaaien (wc-rolletjes met aardegevuld).

Spannend hè? Als het allemaal niet lukt ga ik maar eens bij de michaelshof langs om wat af te steken. Richy (slapende gebruiker op dit forum) heeft ook ergens zaad vandaan gehaald, ik zal eens vragen hoe het bij hem gaat.
---------------
over de entjes, ja beide zijn uitgelopen, appel en peer. Appel met bladknoppen boven en onder de ent, peer heeft boven de ent inderdaad alleen een bloemknop uit laten komen...

Ik twijfel al een tijdje wat nu: als ik de bloemknop weghaal, worden er dan slapende ogen wakker?
of haal ik dan het enige groeipunt dat ie heeft weg?

Zullen we maar een apart onderwerp over enten beginnen?

Eric Pol schreef: Deze zakjes zijn verdeeld onder 4 permaculturisten met als doel: de vermeerdering en verspreiding van Hablitzia in Nederland en België...... tenminste als de plant aan zijn hooggespannen verwachtingen kan voldoen. Daarnaast willen we kijken welke variëteit het het beste doet in Nederland / België.

Leuk project. Als het aanslaat wil ik graag op de lijst voor zaad.
Gaan jullie informatie met elkaar uitwisselen en vergelijken.
Ik ben ook benieuwd hoe jullie hem vinden smaken.

Ik maak altijd een back-up voor planten die voor mij nieuw zijn. Ik op kleigrond en bij mijn vader op zandgrond.

Update: Zaad 23 maart uit vriezer gehaald en in koelkast gezet. 27 maart in potjes gezaaid.

Ik had 11 zaadjes van de wilde variëteit en ongeveer 30 (!) van de Scandinavische.

WILDE
De "wilde" staan gezaaid in 5 potjes gevuld met Asef Naturen universele potgrond (bij gebrek aan eigen compost).
- 3 van de potjes staan onder een doorzichtig platic kapje in de tuin.
- 2 potjes staan momenteel in de koelkast.

SCANDINAVISCHE
De Scandinavische staan verdeeld over 12 potjes. 10 potjes zijn gevuld met Asef Naturen universele potgrond en 2 potjes met grond uit de tuin gemengd met wat GFT.

- De 2 potjes met grond uit de tuin en gft staan onder een doorzichtig platic kapje in de tuin.
- 3 potjes met potgrond staan in de koelkast.
- 2 potjes met potgrond staan binnen in raamkozijn.
- 5 potjes met potgrond staan onder een doorzichtig platic kapje in de tuin.

Ik ben benieuwd........

p.s. geloof het of niet maar mijn entjes zijn opgevreten door 2 puppies die het schijnbaar leuk vinden om overal op te kauwen.

hoi eric,

hoe staat het ermee?

komt er al wat op, en hoe ziet dat eruit?

in een bakje kom iets op dat op melde lijkt, maar das ook een chaenopodium, dus wie weet.

in de andere iets dat meer lijkt op radijskiem...

Helaas lijkt het Hablitzia project bij mij nergens op uit te draaien. Alleen de potjes met grond uit de tuin en gft zijn groen.... echter geen Hablitzia
In enkele andere potjes waren kortstondig een paar mini-sprietjes te zien maar ook die hebben het niet gehaald.

Heel erg jammer. In ieder geval blijkt hieruit wel heel duidelijk dat Hablitzia uit zaad inderdaad een lot uit de loterij lijkt. Wie weet waren de hoge temperaturen ook niet echt gunstig. Als iemand de hand weet te leggen op vegetatief vermeerderde Hablitzia hou ik me erg aanbevolen.

aha,

hmmm, ik geef het nog niet helemaal op, wie weet wat er nog op komt.
(wat is de kiemtijd van hablitzia, enig idee? ook enig idee hoe de kiemen eruit zouden moeten zien?)

ik heb dus twee bakjes met twee verschillende kiemen erin, was verbaasd, want deze zaaigrond zou onkruidvrij moeten zijn, dus andere zaden kunnen hier eigenlijk niet in opkomen, maar goed....

Ik hoop wel dat een van de twee hablitzia is... meeste kans dus bij die melde achtige sprietjes, dat is iig dezelfde familie. maar dat zijn wel de meest ielige sprietjes ooit...

de kiem in het andere bakje is iets steviger maar eerder van die ronde blaadjes van kruisbloemigen zoals kool of radijs... maar hoe dat er dan weer in is gekomen...

Ik zal robert eens vragen hoe het met de wilde varieteit staat bij hem.
Heb je taco al gevraagd of er iets opkomt..?

wordt vervolgd....

Als Stephen in staat is 4 zakjes zaad van verschillende cultivars te leveren, dan is hij de man die weet hoe je succesvol kunt vermeerderen dmv zaad...

Iemand nog geinteresseerd in Peruviaanse Lupinus mutabilis. Veel zeer kiemkrachtig zaad van liggen.
Nog leuker als je daar iets tegen kunt ruilen.

PS Hey Linder: Sarphatipark? SWOMP? De Pijp?

grtx Elzo

A discussion about the propagation of Hablitzia tamnoides. Seems that their efforts to produce seedlings are not very successful.
Due to the fact that you delivered 4 packs of seeds from different cultivars, one could conclude that you have the knowledge.

Could you elaborate on that?

Much obliged,

Elzo Stubbe

Permaculture BD farmer from the Netherlands.

Answer Stephen(and it is cristal clear)

Hello Dutch friends of Hablitzia!

I had a look at the forum and I suspect that the fact that you put the seed
in the freezer is the reason you haven't had any germination. Cold moist
stratification does not work at freezing temperatures. The freezer is only
suitable for storage of dry seeds. Freezing will kill most seeds that have a
high moisture content. Therefore, I suspect that your seed are
dead....sorry!

If you have a look on the Friends of Hablitzia forum on FB you can read that
various people have successfully germinated seed from the same batches. Long
stratification doesn't seem to be necessary, but doesn't hurt. Probably the
best way to germinate the seed is to sow outside in pots at some time during
the winter up to March. They should then germinate in April at very low
temperatures (just above zero) - high temperature will probably inhibit
germination. The wild type takes longer to germinate. Hablitzia is a
woodland plant and it's an advantage to germinate as early as possible in
spring in order to put on as much growth as possible before the leaves come
out!

So what to do? I have plenty of young plants now - I could try sending you
some at some stage - I don't have time until mid-June at the earliest (and
maybe it would be too hot then and best if I wait until it cools down in the
autumn?). You could also plan your holiday for Norway and pick them up....

second mail additional information on outside temperatures:
....and a couple of Americans who have tried have reported the seedlings are
susceptible to "damping off" (fungus) - so probably best to keep outside at
low temperature after they have germinated.
Best wishes

Stephen

zaailingen van Hablitzia tamnoides:
https://s143.photobucket.com/albums/r131/telsingandrews/Spring2011/?action=view&current=hablitziaingreenhousebetter.jpg

Ha elzo!

goed dat je hier ook bent, had het kunnen weten, dit is natuurlijk een onderwerp naar jou hand.
Welkom.

Over die reactie van stephen, mijn zaad heeft droog in de vriezer gezeten, echt droog, in een zakje in een doosje. Het is wel wat laat eruit gehaald en ingezaaid, dus misschien was het te warm. Ik ga ze binnenkort dus gewoon nog eens in de koelkast zetten. Wie weet komt er toch nog wat op.

(is het trouwens normaal om vochtig, of in aarde gezaaid, te stratificeren, of gebeurt het ook wel droog?)

Plantjes op laten sturen is natuurlijk ook geen slecht idee, ik zou er ook wel een paar willen. Op zich is het natuurlijk beter om te wachten tot na de zomer, maar aan de andere kant, we krijgen waarschijnlijk toch weer een koele natte zomer in juli/augustus, dus wie weet gaat dat ook prima (ja ik ben een beetje ongeduldig, ik heb hier een pergolatje die smeekt om hablitzia.

Ik mailde er trouwens met ton vreeken over, hij vertelde dat hij er ook mee bezig is en binnenkort zaad aan hoopt te kunnen bieden, maar vermoed dat dat 2013 wordt minimaal.

die lupine uit peru is wel interessant. was lupine niet ook goed in compacte grond? want in het sarphaipark zijn er wel wat stukjes waar de bodem verbeterd kan worden, lupine lijkt me leuk. Een beetje veel regen zou trouwens ook leuk zijn voor het park...

Kunnen we ruilen?
Als er op je nieuwe project ergens nog gras aangepakt moet worden, of bloemrijk gras aangelegd gaat worden heb ik evt nog wel wat zwarte ratelaar over. of iets anders.

Heel erg bedankt voor je bijdrage,
hopelijk tot gauw.
grtx
Linder

Stratificatie heeft voornamelijk als doel zaden met een zeer harde ondoordringbare zaadhuid permeabel te maken voor water. Droog bewaren van zaden in de vriezer brengt geen metabolische activiteit op gang, tenzij het vochtgehalte hoger is dan 7% in het embryo. Vooral temperatuurswisselingen in wintertijd doet de concentratie kiem inhibitors afnemen. Vooral abscisine zuur moet afgebroken worden in zaden waar een physiologische kiemrust in heerst. Koude natte stratificatie waarbij langzaam is ingevroren, veroorzaakt grote ijskristallen. En die zijn funest, want ze beschadigen het zaad. In de natuur zelf blijft het zaad in de bodem altijd precies voldoende beschermt tegen grote kristallen omdat ze onder de grond zitten.
Droog stratificeren heeft zoals gezegd geen zin omdat het metabolisme dan volledig in kiemrust verkeerd.
Deze lupine kan inderdaad ook als bodemverbeteraar dienen. Hij groeit wel veel langzamer dan de lupines die hier als groenbemesters worden gebruikt.

in een persoonlijke mail zal ik mijn email geven, dan kun je je adres gegevens doorgeven en dan kan ik de zaden sturen.

Beste mensen,

Ik kreeg de link van deze post doorgestuurd door Elzo. Heb me meteen maar even geregistreerd op het forum.

Ik heb in 2010 Hablitzia-zaad van Stephen uit Noorwegen gekregen. Ik heb hier inmiddels 2 planten van staan die afgelopen winter overleefd hebben en nu alweer in bloei staan. Ik heb het zaad deze lente opnieuw gezaaid en opnieuw enkele jonge plantjes. Bij mij ging de kieming eigenlijk heel makkelijk in gewone potgrond, zowel met als zonder koude stratificatie (waarbij ik de koude stratificatie simpelweg deed door de potten in de herfst in te zaaien en deze in een tuinkas buiten te houden). De kieming begon inderdaad al bij vrij lage temperaturen (in maart). Pas bij het opkweken wel op dat je de plantjes niet te heet en droog zet (in tuinkas). De jonge plantjes zijn hier wel gevoelig voor. Ik heb een groene cultivar. Ik zag op de foto's ook nog een meer rood-achtige, maar die heb ik dus niet. Owja, en de blaadjes zijn heerlijk mals, net zo lekker als spinazie inderdaad.

Waarschijnlijk heb ik vers zaad dus binnenkort. Ik raad aan het gewoon koel en droog te bewaren en dan in februari/maart in potjes te zaaien in een koude kas. Mocht iemand zaad willen straks, dan stuur me even een mail, want ik kom zelden op dit forum; miquel.buckinx@gmail.com. Misschien kan ik zelfs iemand met plantjes blij maken, maar ik moet even bezien of de opkweek gaat lukken.

Groetjes,
Miquel

Hebben jullie het over de appel en peer-ent van de workshop? Mijn peer leek goed aan te slaan maar kreeg alleen bloesem, ik liet een takje blaadjes onder de ent zitten en drie kleine bloemknopjes boven de ent ook, maar haalde de rest er heel voorzichtig af. Plantte het boompje enkele weken later beschermd tegen de herten in de tuin. Toen zag het er echter al naar uit het deel boven de ent afgestorven was door mijn actie. Ik denk dat de ent dood is. Maar heb nog even geduld. Onder de ent groeien er enthousiaste takjes ...
De appel heeft boven de ent niets gedaan.

Ik heb nu dus twee onderstammen, die het prachtig doen :-).

Plan, onderstammen vermeerderen, stekken maken van de voorjaarssnoei.

Wie tips heeft over het hoe en wanneer .....

Hoi,

nee het ging over de klimmende spinazie, de hablitzia tamnoides, die eric over een aantal mensen had verdeeld (wel tijdens de entworkshop).

Je kan ook gewoon direct op deze onderstammen enten,

maar je kan ook een moerbed maken om ze te vermeerderen, Selecteer de beste uitloper, en haal de rest weg. als volgend jaar je uitloper tot ongeveer een meter is gegroeid kun je m dan schuin in de grond planten, als ze zijn aangeslagen kun je ze nog verder naar de grond buigen en met aarde bedekken.

Maar je hebt er al eentje geplant, dus die kun je misschien het best gewoon laten staan en er later gewoon 1 nieuw stukje snoeihout op enten. (of twee).

Wanneer precies kun je vast met google vinden.

grts