November: De allereerste; de Aardpeer (Helianthus tuberoses)

Het leek me leuk om een plant van de maand te kiezen.

In dit onderwerp kun je dus een plant aandragen, groente, kruid of fruit, die we dan die maand bespreken. Wat kan je ermee, toepassingen, recepten, welke functie heeft ze op de tuin en waar zet je ze neer.

Om te beginnen bij de aardpeer! Dit heerlijke knolletje komt net als de aardappel uit zuidamerika en knn zowel rauw als gekookt worden gegeten. Net als de zonnebloem is het een plant uit het geslacht 'helianthus' (helianthus tuberoses), de plant kan ook bloeien maar plant zich vooral voort via haar vrij agressieve wortels, die de knollen vormt vlak voor de winter als energie-opslag voor het volgende jaar.

Het is een inmiddels vergeten en miskende groente, maar de 'vrienden van de aardpeer' maken zich hard voor de re-introductie van de aardpeer in ons menu. www.vriendenvandeaardpeer.nl
Er zijn verschillende kleuren aardperen, wat mij betreft zijn de witte en de rood-achtige het lekkerst. Aardpeer vind ik het lekkerst als zij goed is gegaard zodat het en romige zachte substantie wordt. De tegenwoordig bij top-chefs zo populaire puree en creme van knolgewassen als pastinaak en knolselder zijn echt geweldig als je ze van aardpeer maakt.

Mijn favoriet, herfstgroenten uit de oven.
Kook of stoom eerst de groenten voor. Als groenten kun je combinaties van knollen met pompoen nemen.
Behalve aardperen dus een combinatie van twee of meer van: knolselder, aardappel, pastinaak, peen, biet, ramenas, etc. Het liefts doe ik er nog stukken pompoen doorheen.

Snij alle groenten in grote grove stukken, en kook deze voor. Gooi ze in de juist volgorde in de pan. Dus als je bv pastinaak aardappel en aardpeer hebt begin je met de aardappel, na een minuut of 5 de pastinaak en na een paar minuten ook de aardpeer. Zorg wel dat je ze niet te lang kookt (al kan dat ook een heerlijk gerecht opleveren), ze moeten slechts voorgekookt worden. Na het afgieten besprenkel je het geheel met genoeg olijfolie en schud het geheel met de deksel op de pan eens flink heen en weer om de olie te verspreiden. Vul dan een ovenschaal met de groente en meng hier hele tenen knoflook (liefst met velletje en al) en grof gesnipperde ui doorheen. Eventueel zijn snippers knolvenkel ook lekker, maar het is dominant en je moet er van houden.
Hak een flinke lading rozemarijn en tijm fijn en strooi dit over het geheel heen, nog wat peper en zout, en dan nog een mooie hoeveelheid aan olijfolie toevoegen (er mag zich gerust een laagje op de bodem vormen)

(ik stel een salade voor van spinazie met in olijfolie met knoflook en peterselie gebakken paddestoelen erop, ook kun je er nog rooie bietjes bij opbakken.)

Bedenkt wel dat aardpeer een vrij opportunistische plant is die goed gedijt. Veel mensen zetten aardperen in speciale bedden op een plek waar ze te controleren zijn, ik ken zelfs iemand die spoorbielzen heeft ingegraven om ze, letterlijk, binnen de perken te houden. Tegelijk ken ik ook veel mensen die eigenlijk nergens last van lijken te hebben en waar de aardperen zich netjes gedragen.

Wie weet er meer over de aardpeer?

Aardpeer staat bekend dat je er winderig van wordt doordat de inuline in de darm fermenteert.
Mijn eigen ervaring was niet geweldig. Ik had een aardig portie gebakken aardpeer op en vond ze lekker.

s' Nachts om 4.00 uur werd ik wakker met een enorme dikke buik, alsof hij op ontploffen stond, pijnlijk ook. Na een tijdje kwamen er krampen en erge diaree. Ik heb veel gereisd ook vaak genoeg voedselvergiftiging opgelopen. Zo iets op zijn ergst, boeren, misselijk enz. Sorry beetje onsmakelijk verhaal. Komt dit andere bekend voor?

Ik had er nog wat over die ik in de grond heb gezet, maar ben nu beetje bang om ze straks weer te eten. Ik heb dezelfde ook aan een vriendin meegegeven, die vond ze heerlijk en had nergens last van.

ja dat is wel een beetje het nadeel van aardperen, hoewel velen nerens last van hebben, hebben veel anderen toch wel last van wat gas, maar volgens mij heeft bijna niemand zo'n erge reactie als dit (een keer eerder van iemand gehoord).

Ikzelf vind de aardpeer zo lekker dat ik de gassen voor lief neem, en het wordt ook steeds minder. Nu na drie winters de hele winter aardperen merk ik er niet zo bar veel meer van. Een beetje vergelijkbaar met de avond na uiensoep of bonengerechten.

Heb je als basis, als koolhydraten, alléen aardpeer bereid of het samen met andere knollen? Als je deze keer inderdaad alleen aardperen hebt gegeten kun je misschien de volgende keer proberen om enkele aardperen in een gerecht met aardappels en pastinaak te verwerken. Kijken hoe het gaat en of je maag daar langzaam aan went...?

Je kunt ze ook rauw eten, dat is best lekker, en schijnt veel minder gas tot gevolg te hebben. Ik vind het zonde van de heerlijke zachte, romige, vorm die ze correct klaargemaakt kunnen aannemen (in de oven, met knoflook en rozemarijn). Maar anderen zoals taco vinden ze lekkerder rauw.

Vorig jaar heb ik een paar aardperen uit de Odin-tas in de grond gestopt... Wat een groei-kracht!
Per knolletje heb ik een oogst van 2,5 kilo. Ik ga ze dit jaar dan ook in kuipen zetten, want ik zit er niet op te wachten dat ze mijn hele tuin doorgaan. Die is niet zo groot, het oogsten van de knollen zou teveel schade aan andere planten opleveren.

Ik vind ze heel smakelijk. Eergisteren hebben we ze nog gegeten samen met schorseneren en knolselderij gekookt in knoflook-room-bouillon. Wat we over hadden heb ik gisteravond verwerkt tot een champignon-soepje. Ook een goede combinatie.
Het effect op de darmen vind ik niet groter dan bij bonen. Ik heb de indruk dat je sneller verzadigd bent door het eten van aardpeer dan door andere knollen. Ik heb eens gelezen dat dat zou komen door de voedingsvezel die erin zit.

Ik heb flink wat aardperen gekregen.
Het zijn alleen wel wat kleinere. Krijgen deze ook kleine aardperen?
En kan ik ze nu al poten of moet ik dat later doen?

Gr. Matis

hoi,
nee hoor die hoeven geen kleine aardperen te geven. waarschijnlijk hebben ze gewoon de grotere eruitgezocht om op te eten (minder gedoe met schillen enzo), en de kleinere geselcteerd voor uitpoten.

je kunt je ze nu al poten.

maar omdat het zo warm is zou ik even wachten, zoveel planten zijn omenteel in de war en lopen al uit, als het straks nog gaat vriezen gaan die allemaal kapot.

je kunt ze het best bewaren in een bak met vochtig zand, ergens in een kelder(kast) ofzo.

gr.

Oke, bedankt!
Geven de heel kleine (1 cm) ook plantjes?

Dan wacht ik nog even met poten.

Gr. Matis

hoi,

ja de heel kleine zullen ook uitlopen, maar in eerste instantie minder grote planten geven, omdat ze minder energie hebben opgeslagen om mee uit te lopen.

Ah, dan poot ik die ook gewoon.
En de wortels waar de knollen aanzitten? Want die zaten er ook bij, met wortels eraan.

Gr. Matis

die wortels heb je niet nodig, gewoon de knolletjes van de wortels trekken en op redelijke afstand van elkaar planten.

Als de planten kapot vriezen gaan de knollen dan ook dood? En heeft dat gevolgen voor de oogst?

Gr. Matis

Matis schreef:Als de planten kapot vriezen gaan de knollen dan ook dood? En heeft dat gevolgen voor de oogst?

Gr. Matis

De planten sterven bovengronds altijd af, de knollen kunnen zware vorst doorstaan, en zullen elk jaar weer opnieuw uitlopen.

Uit "het grote boek van de vergeten groente" van Jean-Baptiste en Nicole Prades

"Ik adviseer om aardpeer even vooraf te koken in gezouten water met enkele blaadjes welriekende ganzenvoet (Chenopodium ambrosoides) om winderigheid en darmgassen te voorkomen"

Op zoek naar welriekende ganzenvoet dan maar....!

Wiki welriekende ganzenvoet

Ik heb ze dit jaar weer 1x voorzichtig geprobeerd, kleine hoeveelheid en gebakken. Paar dagen diaree, maar niet zo erg als de vorige keer.

Hoor graag of die ganzenvoet werkt...

wellicht kun je voor dat doel ook bonenkruid gebruiken.

Begin dit jaar heb ik een aantal verschillende aardperen van de biowinkel in de grond gestopt, een aantal bloeiden er zeer uitbundig, een aantal geheel niet, zijn er verschillende rassen, of is het toeval dat er een aantal zo uitbundig bloeien?

(Volgend jaar ga ik de bloeiende verder uitbreiden als bloeiende haag, zodat de bijen ook nog iets aan onze aardperen hebben.)

er zijn rassen die meer bloeien dan andere, maar ook andere factoren die een rol kunnen spelen zoals het weertype in een bepaald jaar.

ik heb zelf het idee dat aardperen ook eerder bloeien wanneer ze in een bak staan waar ze minder ruimte tot wortelknollen vormen hebben.

verder vraag ik me af of de oogst minder wordt wanneer een plant energie in bloei en zaad heeft gestopt.

Linder schreef:verder vraag ik me af of de oogst minder wordt wanneer een plant energie in bloei en zaad heeft gestopt.

Dat vroeg ik me dus ook al af, ik ga de opbrengst van de bloeiende en de niet bloeiende planten vergelijken.

De verschillende aardperen die ik heb gekocht zagen er op zich wel redelijk hetzelfde uit, alleen had de ene wat meer een peer-vorm de andere een beetje gemberknol-vorm en er zaten er ook wat bij die wat paarse strepen hebben. Deze knollen met paars erin bloeien nu (als ik me niet vergist heb). Vorig jaar had ik 1 aardpeer in een cementkuip, deze bloeide niet, maar had wel een hele hoge opbrengst (met 2 personen 3x van gegeten). Dit jaar heb ik de aardperen in de paardenmest staan. Ik ben benieuwd hoe het dit jaar uit gaat pakken. Ze zijn in ieder geval al lekker groot, vorig jaar in de cementkuip werd de plant net 1,5 meter, de planten die nu in de vollegrond (paardenmest) staan zijn al zeker 3,5 meter hoog.